واقعه کربلا تنها یک بار در طول تاریخ اتفاق افتاد، اما این رویداد بی‌نظیر و مسائل قبل و بعد از آن را افراد مختلفی نقل و روایت کرده اند، به همین دلیل برخی از اطلاعات و آمارها با یکدیگر تفاوت دارد. به گزارش خبرگزاری مهر، با استفاده از آمار می توان هر موضوع یا حادثه ای را دقیق تر بیان کرد تا افراد نیز آن را بهتر درک کنند؛ نقش آمار در ارائه سیمای روشنتر از هر موضوع و حادثه، غیر قابل انکار است. به دلیل آنکه بعضی از مطالب آماری، زمانی و مکانی، حادثه کربلا را گویا تر می سازد، 172 نکته از این واقعه جانسوز و 72 شهید کربلا بیان می شود:
• خصوصیات منطقه عملیاتی کربلای 61 هجری
1. واقعه کربلا نزدیک رودخانه دجله و فرات اتفاق افتاده است
2. دجله در سمت چپ و فرات در سمت راست کربلاست
3. از نظر آب و هوایی در منطقه خشک و گرم عراق قرار گرفته و در ضلع شمال شرقی ایران قرار دارد و در جنوب غربی حجاز واقع شده است
4. منطقه رملی و نیمه جنگلی است
5. در حاشیه نهرعلقمه، نخلستانی قرار دارد
6. دارای تپه ماهور و پستی و بلندیهای بسیار است
7. نهر علقمه از فرات منشعب شده و در نزدیکی اردوگاه حسینی قرار دارد
8. موسم تابستان با گرمای مخصوص منطقه همراه است
9. کربلا در حاشیه فرات و قبرستان یهود قرار گرفته است
10. از نظر اهمیت جغرافیایی، نقطه کور، منزوی و فراموش شده، فاقد هر گونه امتیاز و اهمیت ویژه سیاسی، فرهنگی، نظامی و اقتصادی در آن دوران است.
• خصوصیات حرکت زمینی سید الشهدا(ع) 
1. عقب نشینی تاکتیکی در زمان غیر قابل پیش بینی
2. بهره گیری از زمین برای ایجاد جنگ روانی
3. انتخاب کمیت زمین برای به دست گرفتن ابتکارعمل در جنگ
4. در اختیار گرفتن زمان و سلب آن از دشمن
5. ایجاد توازن دفاعی
6. تجزیه نیرو و تغییر جهت دشمن به سمت ضعف
7. به هم زدن نظم تشکیلاتی و ایجاد تغییر در قرارگاه جنگی دشمن
8. سلب اختیار از دشمن و به دست گرفتن ابتکار حرکت
9. اخلال در سیستم تصمیم گیری فرماندهان نظامی
10. به دست گرفتن ابتکار عمل در زمین
11. به موضع انفعالی کشیدن دشمن
12. استفاده از پوشش طبیعی و تصنعی زمین و بهره گیری از آن برای استتار و اختفاء
13. جلوگیری از تمرکز قوا هنگام حمله دشمن و ایجاد فاصله جغرافیایی بین فرماندهی، تدارکات و ارتباطات
14. ایجاد شتابزدگی در تصمیم گیری نظامی و کندی در عمل دشمن
15. سلب هر گونه بهره گیری استراتژیک از زمین (از دشمن)
16. افزایش محدودیت در میدان عمل و کاهش شدید میزان کارآیی دشمن
17. تعیین جهت حمله و نوع آرایش جنگی دشمن به وسیله زمین
18. به دست گرفتن ابتکار عمل در سازماندهی و تجدید سازمان از لحاظ کیفی و کمی
19. تعیین نوع بهره وری از برای دشمن به صورت مطلوب
20. موضع گیری و آرایش مطلوب در دفع حمله
21. احراز آمادگی در هر شرایطی تا هر زمان و سلب آمادگی از دشمن به وسیله زمین
22. بدون حرکت و صرف انرژی، آرایش دشمن را برای چند ساعت به صورت جنگ روانی برهم زد.
• مختصات جبهه جنگی حضرت ابا عبدالله الحسین(ع) 
1. نام عملیات: هیهات من الذله
2. سال عملیات: 61 هجری قمری
3. ماه عملیات: محرم الحرام
4. روز عملیات: جمعه دهم محرم
5. نوع عملیات: جهاد
6. استراتژی حرکت و حمله: افشای چهره نفاق و تشکیل حکومت
7. موضع جنگی : دفاعی
8. طول جبهه دفاعی : 180 متر
9. طول محور عملیات: 360 متر
10. فاصله خیمه ها: دومتر
11. تعداد خیمه ها : 60 عدد
12. ترکیب کیفیت نیرو: بنی هاشم، یاران، زنان و کودکان
13. وضعیت روحی و روانی : عاشقانی حفاظت پیشه
14. تعداد سواره نظام : 32 نفر
15. تعداد پیاده نظام: 40 نفر
16. تعداد کل نیروهای رزمی : 72 نفر
17. فرمانده کل قوا: سید الشهدا حسین بن علی(ع)
18. پرچمدار لشکر: ابوالفضل العباس(ع)
19. فرمانده سمت راست: زهیر بن قین
20. فرمانده سمت چپ: حبیب بن مظاهر
21. وضعیت تدارکات : محاصره کامل
22. وضعیت تجهیزات: کمبود شدید
23. وضعیت آب و آذوقه: محاصره (تشنگی و گرسنگی)
24. موقعیت جغرافیایی: قتلگاه
25. زمان و ساعت شروع حمله: دو ساعت گذشته از روز(8 صبح)
26. رمز عملیات: لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم
27. نوع آرایش جنگی: ساعتی – مثلثی – نعلی
28. تعداد بر هم زدن آرایش دشمن : در سه مرحله که مرحله چهارم به جنگ تن به تن انجامید
29. طول مدت عملیات: هشت ساعت
30. پایان عملیات: غروب آفتاب همان روز
• مختصات جبهه جنگی یزید بن معاویه 
1. نام جنگ وعملیات: بیعت ظالمانه
2. استراتژی عملیات: محو کامل اسلام ناب محمدی
3. ترکیب کیفیت نیرو: مردان مجهز و آماده
4. موقعیت جغرافیایی : استراتژیک ترین منطقه
5. وضعیت روحی و روانی : در خواب کامل سیاسی
6. تعداد سواره نظام: به علت کثرت آنان نامعلوم
7. تعداد پیاده نظام: به علت کثرت آنان نامعلوم
8. کل نیروی رزمی : 30 هزار نفر
9. فرمانده کل لشکر : عمر سعد
10. پرچمدار لشکر : درید، غلام عمر سعد
11. فرمانده سواره نظام: عروه بن قیس احمصی
12. فرمانده پیاده نظام: شیث بن ربعی
13. فرمانده ستون سمت راست: عمروبن حجاج
14. فرمانده ستون سمت چپ: شمر بن ذی الجوشن
15. وضعیت تدارکات : سریع، به موقع و فوق العاده
16. وضعیت تجهیزات: به میزان چند ماه
17. وضعیت آب: مسلط بر رود فرات
18. وضعیت آذوقه : به میزان چند ماه
19. نوع جنگ : تهاجمی
20. موازنه قوا: برتری کمّی ( 400 نفر مقابل یک نفر)
21. خط مشی سیاسی و فرهنگی : نفاق
22. رمز اول عملیات: لشکر خدا به پا خیزید
23. رمز دوم عملیات: پرتاب تیر توسط عمر سعد
24. تعداد آرایش: سه عدد
25. آرایش اول : مدور، پله چپ و راست ( پیاده سنگین)
26. آرایش دوم : ستون سمت چپ ، سواره سنگین
27. آرایش سوم: ستون سمت راست ، سواره سنگین
28. تن به تن: خطی، جمعی ، عمومی ، سواره
29. رعایت قوانین جنگی : نقض کامل اصول جوانمردانه
• بخشی از روز شمار قیام کربلا
1. ورود امام حسین(ع) به کربلا و فرود آمدن در آنجا: دوم محرم 61 هجری
2. ورود عمر سعد به کربلا، به همراه چهار هزار نفر از سپاه کوفه برای بیعت: سوم محرم و ورود شیث بن ربعی با چهار هزار نفر به سرزمین کربلا: پنجم محرم 61 هجری
3. رسیدن دستور از کوفه بر ممانعت سپاه امام از آب: هفتم محرم 61 هجری.
4. ورود شمربا چهار هزارنفربه کربلا،همراه با نامه ابن زیاد به عمرسعد، مبنی برجنگیدن با حسین(ع) و کشتن او: نهم محرم 61 هجری
5. درگیری یاران امام، با سپاه کوفه: دهم محرم 61 هجری
6. حرکت سپاه عمر سعد و اسرای اهل بیت از کربلا به کوفه: یازدهم محرم 61 هجری
7. ورود اسرای اهل بیت از کربلا به دمشق: ماه صفر 61 هجری
8. بازگشت اهل بیت ازصفر شام به مدینه: بیستم صفر61 هجری.
• آمارهایی از آغاز و انجام نهضت خونین کربلا
1. قیام حضرت امام حسین (ع) از روز خودداری از بیعت با یزید تا روز عاشورا: 175 روز
2. آغاز و خاتمه قیام امام حسین(ع): مدینه به مکه
3. مدت قیام امام حسین(ع): یک هفته در مدینه، چهار ماه و 10 روز در مکه، 23 روز بین راه مکه تا کربلا "از دوم محرم تا دهم محرم"
4. تعداد منزلهایی که کاروان امام حسین (ع) از آنها عبور کرد:18منزل.
5. فاصله میان منزلهایی که کاروان امام حسین(ع) از آنها عبور کرد با همدیگر: حدود سه فرسنگ و گاهی پنج فرسنگ
6. تعداد منزلهایی که اسرای اهل بیت امام حسین(ع) از کوفه تا شام ازآن عبور کردند: 14 منزل
7. تعداد نامه های دریافتی امام حسین(ع) از کوفه: 12 هزار نامه
8. تعداد بیعت کنندگان با فرستاده امام حسین(ع)" مسلم بن عقیل" به کوفه : 18 هزار نفر.
9. تعداد فرزندان ابیطالب که نام آنها درزیارت ناحیه به عنوان شهید کربلا آمده است: 17 نفر
10. تعداد کودکان بنی هاشم در بین شهدای کربلا: سه نفر
11. تعداد اعضای خاندان بنی هاشم که درواقعه کربلا شهید شدند: 33 نفر
12. تعداد فرزندان فرزندان امام حسین(ع) که در کربلا شهید شدند: سه نفر
13. تعداد فرزندان امام علی(ع) که در کربلا شهید شدند: 9 نفر.
14. تعداد فرزندان امام مجتبی (ع) که در کربلا شهید شدند: چهار نفر
15. تعداد فرزندان جعفر بن ابیطالب که در کربلا شهید شدند: 4 نفر
16. تعداد شهدا و افرادی که نامشان در زیارت "ناحیه مقدسه" آمده است: به غیر از سالار شهیدان و خاندان بنی هاشم، 82 نفر
17. مجموع شهدای کوفه، از یاران امام حسین(ع): 138نفر
18. تعداد غلامهای شهید کربلا: 12 نفر.
19. تعداد سرهای شهدای کربلا که توسط یزیدیان ازبدن جدا شده و به کوفه بردند: 78 سر
20. تعداد سرهای بریده حمل شده توسط قیس بن اشعف"رئیس قبیله بنی کنده" : 13 سر بریده
21. تعداد سرهای بریده حمل شده توسط رئیس هوازن: 12 سر بریده
22. تعداد سرهای بریده حمل شده توسط قبیله بنی تمیم: 17 سر بریده
23. تعداد سرهای بریده حمل شده توسط قبیله مذحج : شش سربریده
24. تعداد سرهای بریده حمل شده توسط افراد متفرقه از قبایل گوناگون: 13 سر بریده.
25. تعداد زخمهای نیزه بر بدن مطهر امام حسین(ع): 33 زخم
26. تعداد ضربه های شمشیر بر بدن مطهر امام حسین (ع): 34 ضربه
27. سن سیدالشهدا(ع) در هنگام شهادت: 57 سال
28. تعداد افرادی که بعدازشهادت سیدالشهدا(ع) بر بدن آن حضرت، اسب تاختند: 10 نفر
29. تعداد افرادی که حضرت سیدالشهدا(ع) در روز عاشورا برای آنان مرثیه خواند: 10 نفر.
30. تعداد کودکان و نوجوانان شهید واقعه کربلا که به سن بلوغ نرسیده بودند: 5 نفر
31. تعداد افرادی که امام حسین(ع) در شهادت بر آنان درود و رحمت فرستاد: دو نفر
32. تعداد شهدایی که سیدالشهدا(ع) در واقعه کربلا بر بالین آنها با پای پیاده رفت: هفت نفر
33. تعداد افرادی که دشمنان سرهای بریده آنها را سمت امام حسین(ع) پرتاب کردند: سه نفر
34. تعداد پیکرهایی که در واقعه کربلا توسط دشمنان قطعه قطعه شدند: سه نفر
35-رسول (ص) که در واقعه کربلا شهید شدند: پنج نفر.
36. تعداد غلامهایی که در واقعه کربلا، خارج از کربلا( در بصره) شهید شدند: یک نفر
37. تعداد یاران امام حسین(ع) که در کربلا به اسارت درآمدند: دو نفر
38. تعداد یاران امام حسین(ع) که بعد او به شهادت رسیدند: چهار نفر
39. تعداد افرادی که در کربلا با حضور پدرانشان به شهادت رسیدند: هفت نفر
40. تعداد زنانی که در کربلا به شهادت رسیدند: یک نفر" ام وهب، همسرعبدالله بن عمیر کلبی".
41. تعداد زنانی که در واقعه کربلا از خیمه خارج و به دشمن حمله ور شدند: پنج نفر
42. سن حضرت علی اکبر در زمان شهادت: 27 سال
43. تعداد شهیدانی که سرشان از تن جدا نشد: دو نفر
44. تعداد افرادی که بعد از شهادت امام حسین(ع) وسایل او را غارت کردند: 10 نفر
45. تعداد فرزندان ابیطالب که در کربلا شهید شده و نام آنها در زیارت ناحیه آمده است: 13 نفر.
46. تعداد خیمه های صحرای کربلا: 60 خیمه
47. فاصله خیمه های صحرای کربلا از هم : دو متر
48. تعداد شهدای کربلا که با خانواده در این واقعه حضور داشتند: سه نفر
49. تعداد مردان و پسرانی که در واقعه عاشورا به اسارت درآمدند: هشت نفر
50. تعداد افراد اسیر شده در واقعه کربلا که به سن بلوغ نرسیده بودند: شش نفر.
51. تاریخ هجری واقعه عاشورا: دهم محرم سال 61 هجری
52. تاریخ شمسی واقعه عاشورا: 21 مهر شمسی
53. لقب گروهی ازشیعیان کوفه که به خونخواهی شهدای کربلا قیام کردند: توابین
54. ازاصحاب خاص امیرالمؤمنین که در کربلا شهید شد:حبیب بن مظاهر
55. ازشهدای کربلا و مؤذن سیدالشهدا(ع): حجاج بن مسروق جعفی.
56. شهیدی که به بهانه آب دادن اسب خویش از اردوگاه عمر سعد جدا شده و امام حسین(ع) پیوست: حربن یزید ریاحی
57. کسی که کودک شیرخوار امام حسین(ع) را به شهادت رساند: حرمله
58. از مهمترین درسهای نهضت کربلا و الفبای نخست فرهنگ عاشورا: آزادگی
59. قاتل طفلان مسلم بن عقیل: حارث 60 . قاتلی که به دستور ابن زیاد، مسلم ین عقیل را بالای دارالأماره بردو سر از بدن جدا کرد: بکیربن حمران احمری.
- شهدایی که سرهایشان در روز عاشورا توسط دشمن به سمت امام حسین(ع) پرتاب شد: عبدالله بن عمیر کلبی، عمروبن جناده، عابس بن ابی شبیب شاکری.
- شهدایی که پیکر آنها در واقعه کربلا توسط دشمن قطعه قطعه شد: حضرت ابوالفضل العباس(ع)، حضرت علی اکبر، عبدالرحمن بن عمیر.
- شهدایی که حضرت سیدالشهدا(ع) در روز عاشورا برای آنان مرثیه خواند: حضرت علی اکبر، حضرت ابوالفضل العباس، حضرت قاسم، عبدالله بن حسن، عبدالله طفل شیر خوار، مسلم بن عوسجه، حبیب بن مظاهر، حربن یزید ریاحی، زهیربن قین، جون.
- کودکان ونوجوانان شهیدی که به سن بلوغ نرسیده بودند: عبدالله بن الحسین(علی اضغر) کودک شیر خوار امام حسین(ع)، عبدالله بن الحسن(ع)، محمدبن ابی سعید بن عقیل، قاسم بن الحسن(ع)، عمروبن جناده انصاری.
- تعداد شهدایی که اصحاب حضرت رسول(ص) بودند: انس بن حرث کاهلی، حبیب بن مظاهر، مسلم بن عوسجه، هانی بن عروه، عبدالله بن بقطر عمیری.
- غلامهایی که در رکاب سالار شهیدان، به درجه رفیع شهادت رسیدند: نصر و سعد. ازغلامان امام علی(ع)، منحج. غلام امام حسن مجتبی(ع)، اسلم و غارب. غلامان امام حسین(ع)، حرث. غلام همزه، جون. غلام ابوذر غفاری، رافع. غلام مسلم ازدی، سعد. غلام عمرصیداوی، سالم. غلام بنی المدینه، سالم. غلام عبدی، شوذب. غلام شاکر، شیب. غلام حرث جابری، واضح. غلام حرث سلمانی
- افرادی که بعد از شهادت امام حسین (ع) به شهادت رسیدند: سعد بن حرث، ابوالحتوف، سوید بن ابی مطاع که مجروح بود، محمد بن ابی سعید بن عقیل.
- شهدای کربلا که در حضور پدر بزرگوارشان به شهادت رسیدند: حضرت علی اکبر(ع)، عبدالله بن حسین(علی اصغر)، عمرو بن جناده، عبدالله بن یزید، عبیدالله بن یزید، مجمع بن عائذ، عبدالرحمن بن مسعود.
- زنانی که در واقعه کربلا به دلایلی از خیمه ها بیرون آمده و به دشمن حمله ور شدند: حضرت زینب کبری(س)، کنیز مسلم بن عوسجه، مادر عمرو بن جناده، ام وهب همسر عبدالله کلبی، مادر عبدالله کلبی.
- اولین نفر از خاندان بنی‌هاشم که در کربلا به شهادت رسید: حضرت علی اکبر (ع) فرزند سالار شهیدان کربلا.
- شهیدانی که در کربلا سر از پیکرشان جدا نشد: حضرت علی اصغر (ع) و حربن یزید ریاحی.
- شهدایی که با خانواده های خود در این حماسه ماندگار شرکت داشتند: جناده بن حرث، عبدالله بن عمیر کلبی، مسلم بن عوسجه.
- مردان و پسرانی که در واقعه عاشورا به اسارت درآمدند: امام زین العابدین(ع)، امام محمد باقر(ع)، عمر بن حسین، حسن بن حسن، زید بن حسن، عمر‌‌بن حسن، محمد بن عمر بن حسن، محمد بن حسین.
کلمات کلیدی:
